Kernenergie

Grondstof Uranium

Uranium is een goedkope grondstof en komt overal ter wereld voor in rotsen, bodem en water. Kazachstan is de grootste producent van Uranium (40%) ter wereld, gevolgd door Canada (22%) en Australië (10%).

Bron: World Nuclear Associaton (2017)

Radioactiefafval

Een groot nadeel van kernenergie is het radioactieve restafval dat ontstaat. Radioactief afval is levensgevaarlijk en vormt een groot gezondheidsrisico. Radioactief afval kan niet worden verwerkt en moet daarom worden bewaard. Hoogradioactief afval moet wel 100.000 jaar goed worden afgeschermd om gezondheidsrisico’s te voorkomen. Op dit moment is hier nog geen definitieve oplossing voor.

Plutonium

Een kerncentrale levert plutonium, waarmee kernwapens kunnen worden gefabriceerd. Dit is een extra reden voor tegenstanders om niet over te stappen op kernenergie.

Kernwapens wereldwijd

Rusland en de Verenigde Staten hebben veruit de hoogste voorraad kernwapens in de wereld. Deze voorraad neemt overigens wel af.

Bron: Statista (2017)

Productie Kernenergie in Nederland

In Nederland staat één kerncentrale. De Kerncentrale Borssele is opgeleverd in 1973 en wordt uiterlijk 2033 afgebroken. De kerncentrale heeft een productievermogen van 485 Megawatt. In 2015 kwam ongeveer 8 procent van de elektriciteitsproductie in Nederland uit kernenergie. In 2010 werd er 4,2 miljard kWh geproduceerd. In 2015 is dit ruimschoots verdubbeld naar 8,7 miljard kWh. Nederland importeert ook kernenergie uit België, Frankrijk en Duitsland.

Bron: CBS (2015)

Productie kernenergie wereldwijd

11 procent van de wereldwijde elektriciteitsproductie komt uit kernenergie. De Verenigde Staten produceert de meeste kernenergie (805 TWh).

Bron: IAEA PRIS Database (World Nuclear Association) (2016)

Kernramp Tjsernobyl

Op 26 april ontplofte de kernreactor nummer 4 door menselijk falen bij een test in de kerncentrale. Uiteindelijk werd door een ontploffing, het dak van de kernreactor geblazen, waardoor er een radioactieve wolk vrijkwam. Pas na 24 uur kwam evacuatie op gang. Zweedse onderzoekers ontdekten de radioactieve wolk, voordat Russische autoriteiten hier melding van maakten, die langs heel Europa dreef. In Nederland werd tijdens deze periode een aantal voorzorgsmaatregelen genomen.

Sterfgevallen en gewonden

Tijdens de explosie kwamen 31 mensen om het leven. In 2006 kwam uit onderzoek van de World Health Organisation (WHO) en Verenigde Naties (VN) naar voren dat ongeveer 600.000 mensen aan de hoogste stralingsdosis zijn blootgesteld. Naar schatting zijn 4000 mensen hiervan overleden. Van de 6,8 miljoen mensen die zijn blootgesteld aan een gemiddelde stralingsdosis is berekend dat er naar verwachting ongeveer 5000 mensen overlijden. Een rapport van Greenpeace (uit 2006) bracht andere cijfers naar voren. Zij onderzochten dat het aantal overledenen ten gevolge van de ramp op 93.000 ligt en zal stijgen naar 200.000.

Kernramp Fukushima

Door een aardbeving moesten de drie operationele kernreactoren stilgelegd worden. De aardbeving had het elektriciteitsnet dusdanig beschadigd dat de koelpompen op noodgeneratoren draaiden. Deze werden door de vloedgolven echter onbruikbaar. Noodaccu’s waren het laatste redmiddel, maar deze waren slechts voor een tijdelijke periode. Het elektriciteitsnet was niet op tijd hersteld, waardoor er in de reactoren een kernsmelting ontstond met daarbij een aantal ontploffingen. Door een reeks van gebeurtenissen kwam er straling vrij.

Sterfgevallen en gewonden

Er werden direct tijdens of na de ramp geen sterfgevallen of gewonden geconstateerd. Hedendaags worden er rondom Fukushima wel steeds vaker gevallen van straling-gerelateerde ziekten geconstateerd.

Overzicht wereldwijde kernrampen

Bron: Maps of the World (2018)

Verwerken radioactief afval

Onderzoek naar kernenergie vindt nog steeds plaats. Vooral op het gebied van veiligheid en “transmutatie” van radioactief afval. Hierbij wordt langlevend radioactief afval omgezet naar kortlevend afval. Deze techniek zou toegepast kunnen worden over enkele tientallen jaren bij de vierde generatie kernreactoren.

Kernfusie

Ook naar kernfusie vindt veel onderzoek plaats. Kernfusie is het energie opwekken door de kern van een atoom te veranderen. Deze techniek vindt van nature plaats in de zon. Bij kernfusie smelten de atoomkernen van deuterium en titrium samen. Hierdoor ontstaat energie. De grondstof deuterium is ruimschoots beschikbaar, maar titrium moet gemaakt worden in een centrale. In Frankrijk wordt een experimentele kernfusiereactor (ITER) gebouwd. Na realisatie kan meer onderzoek gedaan worden naar het vermogen dat de kernfusiereactor kan opleveren. Op dit moment kost kernfusie meer energie dan het oplevert.

Geplande nieuwe kerncentrales

Tussen 2019 en 2026 worden er 49 kerncentrales bijgebouwd. Vooral China zet met 13 nieuwe kerncentrales met een totaal vermogen van 12840 MW hoog in op kernenergie.

Bron: World Nuclear Association

Radioactief afval

De hoeveelheid restafval van een thoriumreactor is 1000 keer kleiner en bevat het 500.000 keer minder zware metalen per geproduceerde kWh dan bij kernenergie het geval is. Toch ontstaat er wel langlevend radioactief afval (al is het gering), dat bewaard (of verwerkt) moet worden. Het grootste gedeelte van het afval is binnen 300 verminderd tot een zeer laag radioactief niveau.

Kernwapens

Alhoewel er geen plutonium vrijkomt bij thoriumenergie, kan er wel kernwapenmateriaal gemaakt worden met het restafval. Dit is echter wel complexer dan met plutonium.

Ondanks dat veel wetenschappers enthousiast zijn over thorium als energiebron, wordt er op dit moment geen (grootschalig) onderzoek naar gedaan. Thoriumenergie is daarnaast geen directe oplossing tegen klimaatverandering, omdat deze vorm van energiewinning nog in de kinderschoenen staat. Pas over tientallen jaren zou thorium toegepast kunnen worden, mits het nu grootschalig wordt ontwikkeld. Er is nooit een thoriumcentrale gebouwd, ondanks dat de techniek in de jaren 70 (ten tijde van kernenergie) werd ontwikkeld.